Việt Nam đang bước vào giai đoạn siết chặt kiểm soát ô nhiễm môi trường, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý khí thải công nghiệp. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia mới QCVN 19:2024/BTNMT sẽ có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, thay thế 7 quy chuẩn hiện hành. Quy chuẩn này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc nâng cao các tiêu chuẩn môi trường, đặt ra yêu cầu khắt khe hơn đối với doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất công nghiệp.
Tổng quan về QCVN 19:2024/BTNMT
QCVN 19:2024/BTNMT là quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp do Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường biên soạn, Vụ Khoa học và Công nghệ trình duyệt. Quy chuẩn này được Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành theo Thông tư số 45/2024/TT-BTNMT ngày 30/12/2024, và sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/07/2025.
Quy chuẩn mới này là một sự tích hợp và cập nhật toàn diện của 7 quy chuẩn hiện hành, nhằm tạo ra một khung pháp lý thống nhất và chặt chẽ hơn trong việc kiểm soát ô nhiễm không khí từ hoạt động sản xuất công nghiệp. Việc ban hành QCVN 19:2024/BTNMT phản ánh cam kết của Việt Nam trong việc bảo vệ môi trường và thích ứng với các tiêu chuẩn quốc tế về kiểm soát ô nhiễm.
Quy chuẩn này quy định cụ thể về giá trị giới hạn cho phép của các thông số ô nhiễm trong khí thải công nghiệp khi xả thải ra môi trường không khí. Phạm vi áp dụng không bao gồm hoạt động xả khí thải của phương tiện giao thông vận tải.
Phạm vi và đối tượng áp dụng
QCVN 19:2024/BTNMT áp dụng đối với các cơ quan quản lý nhà nước về môi trường và các tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động xả khí thải công nghiệp ra môi trường không khí. Điều này bao gồm các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, đặc biệt là những ngành có lượng khí thải lớn như nhiệt điện, luyện kim, hóa chất, xi măng và chế biến thực phẩm.
Quy chuẩn này quy định chi tiết về thông số ô nhiễm và giá trị giới hạn cho phép của thiết bị xả khí thải công nghiệp, những thông số này phải được nêu trong Quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, Giấy phép môi trường, và văn bản đăng ký môi trường.
Những điểm mới quan trọng của QCVN 19:2024/BTNMT
Sự thay đổi về cấu trúc quy chuẩn
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất của QCVN 19:2024/BTNMT là việc hợp nhất 7 quy chuẩn riêng lẻ thành một quy chuẩn tổng thể. Điều này tạo ra một khung pháp lý thống nhất, giúp các doanh nghiệp và cơ quan quản lý dễ dàng tra cứu và áp dụng.
Phân loại giá trị giới hạn ô nhiễm
Trước đây, giá trị giới hạn ô nhiễm chỉ được phân thành 2 cột A và B, nhưng trong QCVN 19:2024/BTNMT, tùy theo khu vực và ngành nghề phát sinh khí thải, giá trị giới hạn ô nhiễm được phân vùng theo 3 cột A, B, C4. Cụ thể:
-
Cột A áp dụng cho khu vực có yêu cầu bảo vệ nghiêm ngặt nhất
-
Cột B áp dụng cho các khu vực thông thường
-
Cột C áp dụng cho khu vực có điều kiện đặc biệt
Siết chặt giới hạn ô nhiễm
QCVN 19:2024/BTNMT đặt ra các giới hạn ô nhiễm khắt khe hơn so với các quy chuẩn trước đây. Ví dụ, đối với amoniac (NH3) trong thiết bị sản xuất phân bón và hợp chất nitơ, giá trị giới hạn cho phép theo cột A, B, C lần lượt là ≤ 15, ≤ 25, ≤ 30 mg/Nm3.
Quy chuẩn mới cũng quy định chi tiết hơn về các thông số ô nhiễm theo từng loại thiết bị cụ thể, như thiết bị sản xuất phân bón, thiết bị sản xuất chất nhuộm, lò đốt chất thải, lò nung clinker trong sản xuất xi măng, v.v.5. Điều này giúp việc kiểm soát ô nhiễm được thực hiện một cách có mục tiêu và hiệu quả hơn.
Các quy chuẩn sẽ hết hiệu lực từ 01/07/2025
Theo Điều 2 Thông tư 45/2024/TT-BTNMT, 7 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp sẽ hết hiệu lực kể từ ngày QCVN 19:2024/BTNMT có hiệu lực (01/07/2025):
-
QCVN 19:2009/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp đối với bụi và các chất vô cơ
-
QCVN 20:2009/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp đối với một số chất hữu cơ
-
QCVN 21:2009/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp sản xuất phân bón hóa học
-
QCVN 22:2009/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp nhiệt điện
-
QCVN 23:2009/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp sản xuất xi măng
-
QCVN 34:2010/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp lọc hóa dầu đối với bụi và các chất vô cơ
-
QCVN 51:2017/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp sản xuất thép
Hầu hết các quy chuẩn này đã được ban hành từ hơn một thập kỷ trước và không còn phù hợp với bối cảnh phát triển công nghiệp nhanh chóng hiện nay.
Lộ trình áp dụng và điều khoản chuyển tiếp
Thông tư 45/2024/TT-BTNMT quy định lộ trình áp dụng và điều khoản chuyển tiếp như sau:
Đối với dự án đầu tư mới
Kể từ ngày 01/07/2025 (ngày Thông tư 45/2024/TT-BTNMT có hiệu lực thi hành), tất cả các dự án đầu tư mới, dự án đầu tư mở rộng quy mô, nâng cao công suất nộp hồ sơ đề nghị thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường, đăng ký môi trường sau ngày này đều phải áp dụng quy định tại QCVN 19:2024/BTNMT.
Đối với cơ sở hiện hữu
Các cơ sở đã đi vào vận hành hoặc dự án đầu tư đã có quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ đầy đủ, hợp lệ đề nghị thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường hoặc đăng ký môi trường trước ngày 01/07/2025 được tiếp tục áp dụng các quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia về khí thải hiện hành cho đến hết ngày 31/12/2031.
Yêu cầu tuân thủ từ 01/01/2032
Kể từ ngày 01/01/2032, tất cả các cơ sở và dự án phải đáp ứng yêu cầu quy định tại QCVN 19:2024/BTNMT, trừ trường hợp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành lộ trình thực hiện sớm hơn. Tuy nhiên, quy chuẩn cũng khuyến khích các cơ sở và dự án áp dụng QCVN 19:2024/BTNMT ngay từ khi có hiệu lực.
Tác động đối với doanh nghiệp và môi trường
Thách thức cho doanh nghiệp
Việc áp dụng QCVN 19:2024/BTNMT đặt ra nhiều thách thức đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp trong các ngành công nghiệp có lượng khí thải lớn. Các doanh nghiệp sẽ phải đầu tư nâng cấp hệ thống xử lý khí thải, thay đổi quy trình sản xuất, và áp dụng công nghệ mới để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe hơn.
Đồng thời, chi phí tuân thủ cũng sẽ tăng lên, đặc biệt là chi phí quan trắc và giám sát khí thải. Các doanh nghiệp cần chuẩn bị kế hoạch chi tiết và phân bổ ngân sách phù hợp để đảm bảo tuân thủ đúng lộ trình quy định.
Lợi ích môi trường
Mặc dù có những thách thức, việc áp dụng QCVN 19:2024/BTNMT sẽ mang lại nhiều lợi ích cho môi trường và cộng đồng. Quy chuẩn mới với các tiêu chuẩn khắt khe hơn sẽ góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí, cải thiện chất lượng môi trường sống, và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Ngoài ra, việc áp dụng các tiêu chuẩn môi trường cao hơn cũng giúp Việt Nam hội nhập tốt hơn với các tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao hình ảnh và vị thế của các doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.
Kết luận
QCVN 19:2024/BTNMT đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình hoàn thiện khung pháp lý về bảo vệ môi trường không khí ở Việt Nam. Quy chuẩn mới với các tiêu chuẩn khắt khe hơn không chỉ giúp kiểm soát hiệu quả ô nhiễm không khí từ hoạt động công nghiệp mà còn nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất công nghiệp cần chủ động nghiên cứu, cập nhật và lập kế hoạch cụ thể để đáp ứng các yêu cầu mới. Đồng thời, các cơ quan quản lý nhà nước cũng cần tăng cường công tác hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật và giám sát việc thực hiện quy chuẩn mới.
Với lộ trình áp dụng hợp lý và sự cam kết của tất cả các bên liên quan, QCVN 19:2024/BTNMT sẽ góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường không khí, nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy sự phát triển bền vững của Việt Nam.
